Andy wil kennis en kunde over Afro-Surinaamse klederdracht overdragen
“Door mijn oma ben ik dit gaan doen” vertelt Andy als ik hem spreek in Kraaiennest. We zitten op een bankje voor het buurthuis Bonte Kraai want het is nog lekker warm deze nazomer. Andy Arduin heb ik leren kennen toen Jet Nugter ons beiden uitnodigde voor haar podcast over mode in Zuidoost. Andy is oprichter van Sanisa Nederland, een organisatie die als doel heeft om kennis van en kunde over Afro Surinaamse klederdracht breder bekend te maken. “Want wat je nu ziet is dat het oraal over wordt gedragen, oma’s en tantes vertellen het de volgende generatie”. Andy is bang dat het met de tijd verloren gaat en is zich daarom gaan bezighouden met de klederdracht.
Andy ging bij zijn oma in de leer. “Doordat mijn oma uit Suriname was gekomen leerde ik kennis maken met de klederdracht, ze nam dat stukje cultuur met zich mee”. Hij bracht veel tijd met haar door en ze drukte hem op het hart dat, als zij zou komen te overlijden, hij haar kennis moest overdragen. “Dus ja, mijn oma gaf me geen keus. Ik werd door mijn oma in mijn kraag gegrepen, ze wilde dat ik erover leerde”.
Het begon simpel, Andy vergezelde zijn oma naar (culturele) feesten en evenementen. “Ik moest gewoon zitten en kijken. Na het evenement, thuis, mocht ik al mijn vragen aan haar stellen”. Langzaam maar zeker is Andy zijn kennis uitgebreid en is hij zelf ook actief dingen gaan opzoeken. “Rond mijn 30e ben ik echt mee bezig gegaan want ik merkte dat een grote groep die ermee bezig was begon weg te vallen, de cultuuroverdracht werd minder en ik voelde me geroepen om er iets mee te doen”.
Literatuuronderzoek voor verdieping
De verdieping in zijn werk kwam door het doen van onderzoek, in de praktijk maar ook door de literatuur in te duiken. “Zo kwam ik er bijvoorbeeld achter dat de Pangi stof die wij Surinamers gebruiken, in Jeruzalem is gemaakt! Joden die naar Suriname kwamen hebben het daar geïntroduceerd, ze namen het mee als handelswaar”. In ons gesprek deelt Andy met veel enthousiasme veel kennis. “In de boeken las ik de geschiedenis”. Andy is de verdieping op gaan zoeken omdat hij nieuwsgierig van aard is, maar ook omdat hij les ging geven. “Ik ken m’n mensen, iedereen denkt het te weten, beter te weten” vertelt hij lachend. “Mede daarom verwijs ik graag naar een bron”.
Sanisa Nederland
De organisatie waar vanuit Andy werkt heet Sanisa Nederland. “Ik geef onder andere lezingen en workshops voor verschillende groepen mensen”. Hij vertelt dat er in Nederland nergens écht wordt gesproken over Afro Surinaamse klederdracht, niet zoals hij het doet. In zijn lessen bespreekt Andy de geschiedenis en verhalen achter de dracht én laat hij verschillende vouwtechnieken zien. “Vouwtechnieken zijn moeilijk, niet veel mensen kunnen het”. Hij vertelt over de herkomst van bepaalde namen en over de ontstaansgeschiedenis. “Ik help klanten ook één op één. Ik vouw hoofddoeken en kleed vrouwen in koto-klederdracht”. Andy legt uit dat er regels bij de dracht horen, en dat veel mensen de regels niet kennen “Niet iedereen krijgt het uit huis mee, zo zit er bijvoorbeeld veel symboliek in de kleur”.
Een vaste plek
We nemen het interview af in Amsterdam Zuidoost, waar een grote Surinaamse gemeenschap woont “…maar ik werk door heel Nederland.” Andy vertelt dat het niet alleen Afro Surinaamse mensen zijn die zijn workshops volgen, het zijn allerlei mensen door heel Nederland, jong en oud. Nu reist hij heel het land door maar het is Andy’s droom om een vaste plek te hebben “…een centraal punt waar men terecht kan om de geschiedenis van de Koto en de hoofddoeken terug te vinden”. Iets als een museum of kenniscentrum. Er zijn musea waar de klederdracht te vinden is, zoals het Tropenmuseum in Amsterdam “maar het zijn losse flodders, er is té weinig bekend”.
Andy heeft een model, Mona, gevraagd om te komen, want we maken ook foto’s voor het interview. Hij kleedt haar binnen bij de Bonte Kraai aan, als ze naar buiten komt trekt ze bekijks. “Ga je naar een feestje?” vraagt een dame als ze langslopen. We lopen op de markt, mensen stoppen met lopen, kijken naar Mona als ze langsloopt en complimenteren haar “Je ziet er prachtig uit!” horen we een paar keer. Een dame op leeftijd parkeert haar fiets naast de markt, pakt haar telefoon en loopt naar ons toe. Ze wil Mona, en Andy, een foto laten zien. Eén waar ze zelf een koto aan heeft. “Je ziet het niet zoveel in het straatbeeld hier, (Afro)Surinaamse klederdracht, het maakt de mensen, zoals je merkt, altijd heel erg vrolijk” vertelt Andy als de dame haar fiets weer pakt. We lopen nog wat rond voor foto’s op verschillende locaties en doen mensen écht laten kijken, Mona is een heuse showstopper in haar Koto met Angisa.
Meer informatie over Andy en over Sanisa Nederland vind je op Instagram en binnenkort ook op www.sanisa.nl. Ook kan mailen naar info@sanisa.nl of bellen en appen: 0685779956.
Tekst: Carmen Hogg
Foto’s: Winny Sandvliet
